Spis treści
Zgodnie z raportem Stowarzyszenia Stal Nierdzewna, konsumpcja stali nierdzewnej w 2020 roku wyniosła w Polsce ponad 460 tysięcy ton. Wartość ta oznacza spadek zapotrzebowania na stal w stosunku do poprzedniego roku o około 10%. Czy to jednak oznacza, że sytuacja na rynku stali wkroczyła w fazę bessy? Nic podobnego. Pandemia koronawirusa, która wyhamowała rozwój tak wielu sektorów gospodarki, niemal zupełnie ominęła rynek stali. Tak niska wartość spadkowa ukazuje siłę rynku stali i potencjał do ogromnego wzrostu po powrocie gospodarki do normalnego funkcjonowania. Przyczyn tego faktu należy upatrywać w sposobie lokowania kapitału, który został przetransferowany w stronę trwałych aktywów, takich jak nieruchomości.
W celu ochrony oszczędności przed inflacją obywatele dokonywali zakupu ogromnej ilości mieszkań, napędzając tym samym nowe inwestycje deweloperskie. W sektorze budowlanym stal nierdzewna stanowi jeden z podstawowych materiałów. Wykorzystuje się ją przy produkcji blachy, prętów, wsporników, a także rozmaitych komponentów wykończeniowych. Skokowy wzrost zapotrzebowania na stal nierdzewną ma swoje odzwierciedlenie w rosnących cenach tego surowca, o których opowiemy w dalszej części analizy. Rynek stali nierdzewnej nie tylko nie uległ załamaniu po roku 2020, lecz wręcz rozkwita do niespotykanych wcześniej poziomów. Prześledźmy zatem obecną sytuację podażową i cenową dla stali nierdzewnej na rok 2021, skupiając się na aktualnych uwarunkowaniach i prognozach na przyszłość.
Zastosowanie stali nierdzewnej
Brak podatności na korozję sprawia, że stal nierdzewna okazuje się doskonałym surowcem do rozmaitych zastosowań w budownictwie. Ze względu na łatwe utrzymanie w czystości, kwasoodporność i nietoksyczność, stal nierdzewną wykorzystuje się także do produkcji profesjonalnego oprzyrządowania dla gastronomii. Produkty wytworzone z tego materiału bez problemu znajdziemy również w domowej kuchni. Bez stali nierdzewnej nie istniałby przemysł samochodowy, okrętowy, chemiczny, oraz papierniczy. Rynek stali wpisuje się we współczesne wymogi ekologiczne. Sam materiał z łatwością poddaje się recyklingowi, zachowując swoje pierwotne właściwości nawet po ponownym przetopieniu. Oprócz parametrów gwarantujących najwyższą wytrzymałość mechaniczną stal nierdzewna doskonale się prezentuje przy zastosowaniu zewnętrznym. Z tego powodu bardzo często można ją spotkać jako element wyposażenia hoteli, sal bankietowych, sklepów czy przestrzeni miejskich. Powszechność zastosowania stali niemal skazuje ją na rynkowy sukces, nawet w czasach załamania gospodarczego. Chociaż nikt nie przewiduje ograniczenia produkcji stali, warto zastanowić się nad tempem wzrostu zapotrzebowania w przyszłości. Wszelkie zmiany cen stali odbijają się wyraźnym echem na innych dziedzinach życia gospodarczego, stymulując lub ograniczając inwestycje.
Geneza hossy na rynku stali
Należy wyraźnie zaznaczyć, że przewidywania odnośnie do drastycznych spadków w gospodarce na skutek pandemii koronawirusa, zdecydowanie nie sprawdziły się dla sektora budownictwa i przemysłu ciężkiego. Lockdown z marca i kwietnia 2020 roku, powtórzony także w okresie jesiennym, zamroził aktywność konsumencką na kilka miesięcy. Kryzys wywołany był jednak odgórnie, w trybie decyzji rządu. Pieniądze podatników nie znikły, lecz możliwości ich wydawania zostały mocno ograniczone. Pojawił się strach przed inflacją, widoczny szczególnie u osób posiadających znaczne oszczędności na koncie. W czasach zawirowań gospodarczych ludzie przypominają sobie o dwóch podstawowych ostojach dla kapitału – złocie i nieruchomościach. Boom na zakup nieruchomości to doskonała pożywka dla hut stali nierdzewnej, które na początku 2021 roku musiały wprowadzić procedury racjonowania sprzedaży stali, podyktowane niewystarczającą mocą produkcyjną. Z drugiej strony, w wyniku postanowień Komisji Europejskiej z 2018 roku import stali nierdzewnej spoza obszaru UE został mocno ograniczony wysokim cłem. Celem tej polityki staje się ochrona rynku wewnętrznego. Pomimo silnego lobbingu odbiorców stali na rzecz zniesienia tych ograniczeń, KE przedłużyła je o kolejne 3 lata. Z perspektywy polskich producentów stali decyzja ta oznacza dalszy wzrost zysków.
Fluktuacje cenowe na przełomie 2020/2021 roku
Stabilizacja cenowa dla stali nierdzewnej zakończyła się w ostatnim kwartale 2020 roku, kiedy wartość surowca zaczęła gwałtownie rosnąć. Do pierwszego kwartału 2021 roku większość produktów ze stali nierdzewnej zaobserwowała wzrost cen o ponad 60%. Sztaby i pręty, drut, profile, blachy zimnowalcowane – wszystkie wymienione tu komponenty budowlane kosztują obecnie niemal 2 razy tyle, co w roku poprzednim. Wykresy inwestycyjne jednoznacznie ukazują korzystne trendy w koniunkturze stali nierdzewnej. Wbrew powszechnej opinii, pandemia przyczyniła się do rozbudzenia ospałej produkcji w hutach, a dodatkowy parasol ochronny w postaci regulacji UE ograniczył popyt do rodzimego rynku. Zapotrzebowanie na stal wśród zakładów produkujących samochody, sprzęt elektroniczny, akcesoria AGD, a także rozkwit inwestycji deweloperskich sprawiły, że od początku 2021 roku rynek stali doświadcza regularnego wzrostu cen. Analitycy obserwujący ceny stali prognozy widzą już w znacznie lepszych barwach. Wyniki finansowe polskich hut uległy znacznej poprawie, co widać wyraźnie na wskaźnikach EBITDA ukazujących zysk operacyjny przedsiębiorstw. Znacząca korekta obecnego trendu wzrostowego dla cen stali nierdzewnej wydaje się obecnie mało realna. Deweloperzy oraz przedsiębiorstwa produkcyjne oczekują jedynie stabilizacji cenowej, która pozwoli im lepiej planować wydatki na bieżące inwestycje i rozwój. Wysokie ceny stali obciążają także konsumentów. Wzrost cen mieszkań powoduje spadek zdolności kredytowej, co z kolei wyhamowuje tendencję zakupową. Sytuacja na rynku stali jest systemem naczyń połączonych, gdzie modyfikacja jednego parametru rodzi zauważalne skutki dla pozostałych sektorów gospodarki. Spadek cen stali na obecną chwilę wydaje się nierealny, jednak ich wzrost najprawdopodobniej osiągnie swoje apogeum pod koniec roku 2021 i wkroczy w długookresowy trend boczny.
Sytuacja na rynku stali w Polsce z podziałem na sektory produktowe
Warto mieć świadomość, że rynek stali to określenie ogólne, dokonujące agregacji wszystkich produktów wykorzystujących stal nierdzewną. Całościowe spojrzenie na rynek należy uzupełnić o analizę poszczególnych jego części. W 2021 roku zanotowano doskonałe wyniki w sektorze wyrobów płaskich (biorąc pod uwagę warunki funkcjonowania w pandemii), jednak wyroby długie (rury, kształtowniki, sztaby, pręty i profile) nie cieszyły się już tak dobrymi rezultatami. W kategorii wyrobów płaskich ze stali nierdzewnej najwyższą sprzedaż odnotowano dla blachy zimnowalcowanej, która swoje podstawowe zastosowanie znajduje w przemyśle motoryzacyjnym i elektrotechnicznym. Polska produkcja tego rodzaju stali nierdzewnej umożliwiła eksport na znacznie większą skalę niż w roku 2020 – sprzedaż za granicę osiągnęła wartość 90 tysięcy ton (ponad 10% więcej niż w roku 2020, kiedy eksportem objęto 78 tysięcy ton).
Rok 2020 okazał się dużo trudniejszy dla producentów wyrobów długich. Spadki sprzedaży kształtowników w rozliczeniu rocznym osiągnęły 38%. Rok 2021 przyniósł oczekiwane odbicie, uwarunkowane boomem na rynku budowlanym. Kształtowniki stanowią powszechny element konstrukcyjny ścian nośnych, a także szklanych dachów i fasad. Podobna sytuacja miała miejsce w zakładach zajmujących się produkcją rur dla przemysłu motoryzacyjnego. Jednak fatalistyczne prognozy na rok 2021 nie miały swojego wyrazu w rzeczywistości. Rynek stali bardzo dynamicznie podnosi się po pandemii, osiągając coraz lepsze wyniki sprzedażowe.
Efekt jojo obserwowany po odmrożeniu gospodarki spowodował intensyfikację produkcji. Restrykcje Komisji Europejskiej ograniczyły możliwość dostaw stali z Chin, kierując popyt wyłącznie w stronę rodzimych hut. Wiele z nich pracuje na poziomie maksymalnej wydajności. Doskonale pokazują to wykresy dostępne na stronie Polskiej Unii Dystrybutorów Stali. Zapotrzebowanie na surowce nie osłabnie w przewidywalnej przyszłości, a stal nierdzewna ma przed sobą okres hossy przynajmniej do końca 2021 roku.